Hier vertelt Piek Vossen, hoogleraar Computationele Lexicologie en Spinozawinnaar, over deze imperfecte, maar autonome machines en robots die steeds meer deel gaan uitmaken van onze maatschappij. Deze robots staan niet stil als een frisdrankmachine maar bewegen rond, leren, maken zich dienstbaar, ontmoeten andere mensen, staan in de weg of raken misschien wel in de war. Er is nog veel onduidelijk over de invloed van robots op onze samenleving. Piek Vossen schetst in zijn lezing een realistisch beeld.
Piek Vossen doet onderzoek naar het begrijpen van taal door machines, waarbij de begrippen identiteit (waar hebben we het over), verwijzing (hoe benoemen we dat) en perspectief (waarom doen we dat zo) een centrale rol spelen. Vossen: “Er wordt veel gesproken over de vraag of en wanneer robots ons voor een groot gedeelte gaan overnemen. Maar de perfecte robot bestaat niet. Probeer je zelfrijdende auto maar eens uit te leggen dat het om een uitzonderlijke situatie gaat waarin je je bevallende vrouw zo snel mogelijk naar het ziekenhuis moet brengen en dat je daarom gebruik wilt maken van de vluchtstrook en even tegen het verkeer in moet op een snelweg. Maar wil je zo’n imperfecte robot wel aan je ziekenhuisbed, of als de lesbuddy voor je kind?” Mens en robot helpen elkaar Wat doe je met een robot die er niet uit komt? Vossen: “Je helpt hem of haar, net zoals die robot jou probeert te helpen waar die maar kan. Een samenleving van autonome robots en mensen is nog steeds een samenleving waarin we samen problemen oplossen. Je gaat niet staan ‘debuggen’ maar je praat er mee. Problemen oplossen is immers een kwestie van communiceren.” De robot moet daarom niet alleen de computertaal spreken maar ook gewone mensentaal en dat is een grote uitdaging. Communiceren met een robot is als communiceren met een vreemd wezen dat in een andere wereld leeft. Waar moet je beginnen? Hoeveel kunnen wij van elkaar begrijpen? Wat is dat begrip dan precies?
Tijdens de lezing laten Piek Vossen en zijn studenten aan de hand van zijn robot Leolani zien wat een robot ziet, hoort en denkt als die met mensen communiceert. Vossen opent de wereld van de robot voor de ogen van het publiek en laat zien hoe moeilijk die communicatie is. Taal is voor mensen zo natuurlijk als ademen maar voor een robot is dat een enorm probleem. Hoe gaat LeoLani om met de informatie die ze krijgt? Hoe zeker kan ze zijn over wat ze ziet, hoort en wat we haar vertellen? Vossen probeert robots te maken die uitgaan van onzekerheid en imperfectie. De perfecte machine bestaat niet en daarom is het zo belangrijk dat je met machines en robots kunt communiceren over elkaars gebreken.